Οι Άγιοι Απόστολοι Ακύλας και Πρίσκιλλα ήταν ένα αγαπημένο ζευγάρι Ιουδαίων που καταγόταν από την Πόντα και μαρτύρησαν επί Νέρωνα. Η μνήμη τους εορτάζεται στις 13 Φεβρουάριου, και θεωρούνται η Ορθόδοξη εκδοχή του Καθολικού Βαλεντίνου.
Το 49 μ.Χ. ο Κλαύδιος (41-54 μ.Χ.), ο τέταρτος ρωμαίος αυτοκράτορας, ο οποίος είχε διαδεχθεί τον Καλιγούλα, εξέδωσε ένα διάταγμα με το οποίο έδιωχνε όλους τους Εβραίους από την Ρώμη, λόγω των αναταραχών που γινόντουσαν μεταξύ τους στις συναγωγές, με αιτία κάποιον «ΧΡΙΣΤΟ».
Ανάμεσα στους Εβραίους πρόσφυγες που εγκαταλείπουν την Ρώμη είναι και ένα ζευγάρι. Ο Ακύλας (=Αετός, κατασκευαστής χοντρών Σικελικών μάλλινων υφασμάτων για σκηνές) και η σύζυγός του Πρίσκιλλα ή Πρίσκα. Το όνομά της θυμίζει μία σπουδαία ρωμαϊκή οικογένεια και το επίπεδο της μορφώσεως της ίσως ήταν από τα ανώτερα εκείνης της εποχής.
Οι δυο τους κατευθύνθηκαν προς την Κόρινθο, εγκαταστάθηκαν εκεί και εξασκούσαν το επάγγελμα του σκηνοποιού. Ήσαν δε άνθρωποι ενάρετοι και ευσεβείς.
Ο Απόστολος Παύλος αμέσως μετά από την 1η Αποστολική Περιοδεία και λίγο πριν την 2η, μετά από ένα επεισόδιο με τον Βαρνάβα, παίρνει τον Σίλα για βοηθό του. Αμέσως μετά στα Λύστρα κατηχεί τον Τιμόθεο και τον παίρνει επίσης μαζί του. Στην Τρωάδα βλέπει το όραμα με τον Μακεδόνα και εκεί συναντά τον Λουκά, ο οποίος γίνεται αργότερα ο συγγραφέας των Πράξεων και του τρίτου Ευαγγελίου. Ξεκινά ένα μακρύ ταξίδι και περνά από πολλές πόλεις διδάσκοντας τον λόγο του θεού. Σαμοθράκη, Νεάπολη, Αμφίπολη, Απολλωνία, Θεσσαλονίκη, Βέροια, Πύδνα ή Δίον, Αθήνα, Κόρινθος, Κεγχρεές.
Στις Πράξεις ΙΗ διαβάζουμε: «.Μετά από αυτά αναχώρησε από την Αθήνα και ήρθε στην Κόρινθο. Και βρήκε κάποιον Ιουδαίο με το όνομα Ακύλας, Πόντιος στο γένος, που είχε έρθει πρόσφατα από την Ιταλία, και την Πρίσκιλλα τη γυναίκα του, γιατί είχε διατάξει ο Κλαύδιος να αναχωρήσουν όλοι οι Ιουδαίοι από τη Ρώμη, και προσήλθε σ αυτούς. Και επειδή ήταν ομότεχνος, έμενε κοντά τους και εργαζόταν, γιατί ήταν σκηνοποιοί στην τέχνη.»
Δεν ξέρουμε σίγουρα αν ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα γνώριζαν το ευαγγέλιο του Ιησού Χριστού και αν ήταν βαπτισμένοι Χριστιανοί πριν γνωρίσουν τον Απόστολο Παύλο. Είναι πολύ πιθανόν να είχαν ακούσει γύρω από όλη την υπόθεση του Ιησού στην Ρώμη μια και εκεί γινόταν τόση «φασαρία» ανάμεσα στους εβραίους Χριστιανούς και στους εβραίους αντιρρησίες. Αλλά να ήταν ακριβείς γνώστες του ευαγγελίου και μάλιστα βαπτισμένοι στο όνομα του Ιησού αυτό μάλλον πρέπει να το αποκλείσουμε. Συγκεκριμένα ο Λουκάς γράφει για τον Απόστολο Παύλο «.εύρων τινά Ιουδαίον ονόματι Ακύλαν και Πρίσκιλλα γυναίκα αυτού δια το ομότεχνον είναι έμεινε παρ αυτοίς» Αν ο Ακύλας ήταν Χριστιανός δεν θα έλεγε «τινά» αλλά θα έλεγε «εύρων τινά μαθητή ή αδελφόν ονόματι Ακύλα».
Ο Απόστολος Παύλος έμεινε μαζί τους για 18 περίπου μήνες. Εκείνοι τον άκουγαν να τους μιλάει, τον ρωτούσαν και μάθαιναν, έπαιρναν από αυτόν ότι πολυτιμότερο μπορούσαν. Τόσο πολύ τους άγγιξε ο φλογερός και σωτήριος λόγος του, ώστε αφού κατηχήθηκαν και βαπτίσθηκαν από αυτόν, αποφάσισαν να τον ακολουθήσουν στις περιοδείες του ως βοηθοί του. Έτσι, οι άγιοι Ακύλας και Πρίσκιλλα συνδέθηκαν μαζί του και έγιναν έμπιστοι φίλοι και συνεργάτες του. Ήταν γι αυτούς απλανής διδάσκαλος και φωτισμένος πνευματικός Πατέρας.
Με αρχηγό τον Απόστολο Παύλο έπλευσαν τον Σαρωνικό και διέσχισαν το Αιγαίο Πέλαγος. Προορισμός τους η Έφεσος της Μ. Ασίας. Εδώ καλλιεργούνται τα γράμματα και οι τέχνες. Υπήρχαν θέατρα, αγορά, υδραγωγεία, μα το θεαματικότερο ήταν ο τεράστιος ναός της θεάς Αρτέμιδος. Ένα έργο τέχνης του Χειροκράτους (Δ΄ αιώνα π.Χ.), που θεωρούνταν ένα από τα επτά θαύματα του κόσμου. Σε αυτήν την «ξακουστή» πόλη υπήρχαν τρία χαρακτηριστικά :
α) Η λατρεία της θεάς Αρτέμιδος που ήταν και προστάτιδα της πόλης .
β) Η λατρεία του Ρωμαίου Αυτοκράτορα.
γ) Η μαγεία.
Ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα τον πρώτο χρόνο της παραμονής τους στην Έφεσο δεν έκαναν φανερή Ιεραποστολή. Όμως με το φωτεινό παράδειγμά τους έδειχναν στους γύρο τους πως γίνεται ο άνθρωπος όταν ασπασθεί και ακολουθήσει στα σοβαρά και με συνέπεια τον Χριστιανισμό.
Κάποιο Σάββατο στην Έφεσο ήταν μαζεμένοι όλοι στην συναγωγή για να ακούσουν κάποιον λόγιο άνδρα από την Αλεξάνδρεια. Ο ομιλητής, με το γλυκό ύφος και την συναρπαστική γλώσσα, πολυμαθής, εύγλωττος, πειστικός, συναρπαστικός, με πύρινο πνεύμα. Από το κήρυγμα του όμως έλειπε ο Εσταυρωμένος Ιησούς, η Ανάστασή του, απουσίαζε το βάπτισμα, το Άγιο Πνεύμα. Σημεία στο κήρυγμα που αποτελούν την σπονδυλική του στήλη. Σ αυτό το σημείο φαίνεται το αποτέλεσμα της μαθητείας του ζευγαριού από τον Απόστολο Παύλο. Όταν απομακρύνθηκαν όλοι και άδειασε η συναγωγή, στην έξοδο περίμενε ένα ζευγάρι για να γνωρίσει τον ομιλητή. Ήταν ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα οι οποίοι τον πήραν κατά μέρος και του εξέθεσαν ακριβέστερα την οδό του Θεού.
Το αποτέλεσμα ήταν ότι ο Ακύλας και η Πρίσκιλλα προετοίμασαν και κατήχησαν άρτια τον Απολλώ και ο λόγιος ζηλωτής από την Αλεξάνδρεια εξελίχθηκε σε ένα σπουδαίο κήρυκα του Ευαγγελίου, και πολύτιμος συνεργάτης του Απόστολου Παύλου.
Το διάταγμα του Κλαύδιου για την εξορία των Εβραίων ήταν πλέον παρελθόν, αφού ήδη από το 54 μ.Χ. ανέβηκε στον θρόνο ο Νέρωνας που έμεινε μέχρι το 68 μ.Χ. Το 68 μ.Χ. περίπου μετακομίζουν ξανά για 4η φορά, γυρίζοντας στην Ρώμη. Εκεί συνεχίζουν να διδάσκουν τον λόγο του θεού.
Στις πράξεις των Αποστόλων και στις επιστολές του Αποστόλου Παύλου αφιερώνονται πάνω από 10 εδάφια για το ζευγάρι αυτό. Πουθενά όμως δεν γίνετε λόγος ούτε υπαινιγμός για το θέμα των παιδιών τους. Αν είχαν παιδιά δεν θα ήταν εύκολες οι τόσες μετακινήσεις τους (Ρώμη, Κόρινθος, Έφεσος, Ρώμη, Έφεσος) που σχεδόν όλες γινόντουσαν με ευκολία και προθυμία, με μόνο σκοπό την ιεραποστολή και την διάδοση του Χριστιανισμού.
Για το τέλος των αποστόλων, δεν ξέρουμε και πολλά πράγματα. Από βιβλίο που γράφτηκε τον 4ο αιώνα, με τίτλο «Διαταγαί Αποστόλων», λέγεται ότι «υπό Παύλου εχειροτονήθη επίσκοπος Ακύλας και Νικητής των κατά Ασίαν παροικιών». Πότε, όμως, και σε ποιες «παροικίες» της Ασίας δεν διευκρινίζεται. Άλλη μία πληροφορία που βρίσκουμε προέρχεται από την Ορθόδοξη Εκκλησία και την συναντάμε σε σχετικό υπόμνημα το οποίο διαβάζεται στην Ακολουθία του Όρθρου: «Τμηθέν γύναιον Ακύλας φησί βλέπων, Ούκ ανδρίούμαι προς τομήν ανήρ κάρας;» (Βλέποντας ο Ακύλας την γυναίκα του να αποκεφαλίζεται και να μαρτυρεί λέει: «Μπορώ να μην φανώ άνδρας εγώ ανάλογα προς την γυναίκα μου ανδρείος και πρόθυμος για αποκεφαλισμό υπέρ της Πίστεως του Χριστού;» ). Από αυτό αντλούμε δύο πληροφορίες: Ότι έφυγαν από τον κόσμο αυτό με μαρτυρικό τρόπο και ότι στην σειρά πρώτη μαρτύρησε η Πρίσκιλλα και ακολούθησε ο Ακύλας.
Έτσι με τον μαρτυρικό τους θάνατο, η εκκλησία κατέταξε τους Αποστόλους Ακύλα και Πρίσκιλλα, στις τάξεις των Αγίων.